Handreiking Crowdfunding

ALGEMEEN

Wat is crowdfunding?

Crowdfunding is voor een particulier of bedrijf een wijze om te voorzien in een financieringsbehoefte. De crowdfunder vervult via het crowdfundingplatform een intermediairfunctie tussen geldnemer en geldgevers. De crowd (de menigte) bepaalt welk project geloofwaardig genoeg is om in te investeren (te funden). Het contact verloopt indirect via de crowdfunder, of direct tussen degene die een financieringsbehoefte heeft (de geldnemer) en de geldgevers.

Hoe werkt crowdfunding?

Crowdfunding werkt in de regel als volgt: een groep personen – of een persoon, ondernemer of particulier – wil een project starten, maar heeft onvoldoende startkapitaal. Om dit kapitaal te krijgen, biedt de groep – of een individueel persoon – het project aan op een platform voor crowdfunding en geeft daarbij aan welk bedrag nodig is. Vervolgens schrijven diverse particulieren of bedrijven zich in voor relatief kleine bedragen. In ruil daarvoor krijgen ze vaak een vooraf bepaalde tegenprestatie. Banken en grootinvesteerders brengen doorgaans een groot bedrag in.

Kenmerken crowdfunding

Crowdfunding heeft de volgende kenmerken:

financiering van een concreet project
een vooraf gedefinieerd doelbedrag
een vooraf gedefinieerde einddatum waarop het doelbedrag opgehaald moet zijn
een vooraf omschreven tegenprestatie

Van belang is dat een project over het algemeen pas van start gaat als het beoogde doelbedrag is behaald. Komt het niet tot het doelbedrag, dan gaat het geld terug naar de inleggers. Het komt ook voor dat de initiatiefnemer(s) het toegezegde bedrag niet int, of het project aanpast.

Vormen van crowdfunding

Er zijn 3 soorten crowdfunding:

Het financieren van een maatschappelijk project of een goed doel. Hierbij is het over het algemeen niet de bedoeling dat betrokken partijen hiermee geld verdienen.
Het financieren van een onderneming. Hierbij willen de betrokken partijen iets overhouden onderaan de streep.
Het financieren van een particulier project. Denk aan een geldelijke bijdrage voor de verbouwing of aanschaf van een woning, een wereldreis of voor allerlei kosten en faciliteiten voor een gezinslid dat door een ongeluk invalide is geworden.

Fiscale gevolgen

Crowdfunding kan fiscale gevolgen hebben voor op het gebied van inkomstenbelasting, schenkbelasting, vennootschapsbelasting en dividendbelasting.

DONATIES

Bij financiering door donatie bestaan er 5 varianten:

1. traditionele crowdfunding zonder tegenprestatie

De geldgever doneert geld aan een fonds zonder winstoogmerk, al dan niet een ANBI. Het fonds gebruikt het geld voor projecten of doelen die aansluiten bij de doelstelling van het fonds. Het fonds bepaalt waar het geld naartoe gaat of de geldgever kiest zelf een project of doel uit de door het fonds samengestelde lijst.

2. traditionele crowdfunding met een tegenprestatie

Zie onder 1, met als aanvulling dat bij deze variant een (bijkomstige) tegenprestatie tegenover de donatie staat.

3. een zuivere loketinstelling (= crowdfunder)

De crowdfunder fungeert slechts als doorgeefluik. Het geld komt uiteindelijk bij een andere instelling terecht. De crowdfunder houdt hierbij meestal een bedrag aan administratiekosten in bij de doorbetaling. Of hij brengt een bijdrage in rekening bij de geldgever of de instelling die het geld ontvangt.

4. loketinstelling TWAN (Toegevoegde Waarde Algemeen Nut)

De loketinstelling voegt zelf iets toe vanuit haar eigen doelstelling. Daarnaast treedt de instelling op als doorgeefluik, zoals hiervoor onder 3 omschreven.

5. rechtstreeks, zonder tussenkomst van een crowdfunder

Er wordt rechtstreeks geld aan de geldnemer verstrekt, zonder of met een tegenprestatie.

Eerst leest u wanneer de beschikkingsmacht over het geld bij een donatie overgaat naar de geldnemer. Vervolgens beschrijven wij de fiscale gevolgen in algemene zin van crowdfunding door donaties. Daarna worden per variant de specifieke fiscale gevolgen beschreven.

Beschikkingsmacht donaties

De beschikkingsmacht over het geld van de geldgever gaat over op de crowdfunder of geldlener in 3 situaties:

1. Het geld wordt niet teruggestort als het doelbedrag niet gehaald wordt.

De geldgever heeft de beschikkingsmacht over het gedoneerde bedrag direct definitief verloren.

2. Het geld wordt teruggestort als het doelbedrag niet gehaald wordt.

De geldgever heeft de beschikkingsmacht over het gedoneerde bedrag niet definitief verloren.

De geldgever heeft een vordering. Op het moment dat aan de voorwaarde ‘doelbedrag halen’ wordt voldaan, gaat de vordering teniet.

3. Het geld wordt onder aftrek van kosten teruggestort als het doelbedrag niet gehaald wordt.

Zie onder 2, de geldgever heeft een vordering die tenietgaat als aan de voorwaarde ‘doelbedrag halen’ wordt voldaan. De beschikkingsmacht over het bedrag van de kosten heeft de geldgever wel definitief verloren.

Fiscale gevolgen donaties per belastingmiddel

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

Als de donatie een zakelijk verband heeft met werkzaamheden van de onderneming, dan kan de geldgever de donatie als kosten van de onderneming in aanmerking nemen. Er zijn 3 manieren om het zakelijk verband tussen de donatie en de onderneming te leggen:

finaliteit: reden van donatie
causaliteit: oorzaak en gevolg van de donatie
milieu: donatie in zakelijke sfeer of privésfeer opgekomen

Let op:

Het komt vaak voor dat een ondernemer een product verkoopt boven de waarde in het economisch verkeer, met de toezegging dat hij het bedrag boven die waarde aan een goed doel zal besteden. Het uitgangspunt is dat de gehele opbrengst tot de winst behoort. Slechts in zeer duidelijke gevallen kan dit anders zijn. De ondernemer moet bewijzen dat het bedrag boven de waarde in het economische verkeer geen zakelijk verband heeft en tot de privésfeer behoort.

Crowdfunder

Een crowdfunder rekent de vergoedingen voor zijn intermediairfunctie tot de winst.

Geldnemer

De ontvangen donaties behoren tot zijn winst.

Inkomstenbelasting: resultaat uit overige werkzaamheden

De kans is klein dat een geldgever, crowdfunder of geldnemer handelt in de sfeer van de bron ‘resultaat uit overige werkzaamheden’. Als dat wel het geval is, zijn de winstbepalingsregels (onder andere het totaal- en jaarwinstbegrip van artikel 3.8 en 3.25 Wet IB 2001) hierop van overeenkomstige toepassing.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Geldgever

Giften zijn vrijwillige bevoordelingen uit vrijgevigheid. Er staat geen tegenprestatie tegenover. Als sprake is van een tegenprestatie, maar deze van geringe omvang (van bijkomstige aard) is, kan toch sprake zijn van vrijgevigheid. Denk aan het ontvangen van een ledenmagazine bij een donatie aan een natuurorganisatie. Zodra een dergelijk voordeel van meer dan bijkomstige aard is, moet de waarde van de tegenprestatie in mindering worden gebracht op de gift.

Aftrekbare giften zijn giften aan instellingen die bij de Belastingdienst geregistreerd zijn als een ANBI (een algemeen nut beogende instelling), een culturele ANBI of een steunstichting SBBI (sociaal belang behartigende instelling). Raadpleeg de ANBI-zoeker van de Belastingdienst om op te zoeken of een instelling de ANBI-status heeft.

Om te beoordelen of een donatie in het kader van crowdfunding voor de geldgever een fiscaal aftrekbare gift oplevert, moet u kijken naar de uiteindelijk begunstigde van de donatie. Hierbij is van belang dat de geldgever een opdracht tot doorbetaling aan de geldnemer heeft gegeven.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren.

Crowdfunder

In de regel verricht de crowdfunder zijn werkzaamheden in de zakelijke sfeer. Als hij zijn werkzaamheden bij uitzondering in de privésfeer verricht, en op de peildatum de beschikking heeft over de donatie, behoort deze tot zijn box 3-vermogen. Er zal vrijwel altijd sprake zijn van een terugbetalings- of doorstortverplichting, die als schuld(verplichting) in box 3 wordt opgenomen. Houd hierbij rekening met de schulddrempel in box 3.

Geldnemer

In de situatie dat de crowdfunding plaatsvindt in de privésfeer, zamelt de geldnemer geld in voor een persoonlijk doel, wens, of droom. Denk aan een wereldreis, een verbouwing, of als kostendekking vanwege een ernstig verkeersongeluk.

Voor de vraag of sprake is van een box 3-bezitting is het van belang hoe de beschikkingsmacht over de donatie geregeld is. Dit geldt vooral in de situatie waarin het doelbedrag nog niet is behaald. Hiervoor moet u kijken naar de voorwaarden, waaronder het bedrag is gedoneerd.

Als de geldnemer de beschikkingsmacht heeft over de donaties, behoren deze tot zijn

vermogensbestanddelen in box 3.

Schenkbelasting

Een schenking is een gift, zoals omschreven in het Burgerlijk Wetboek. Een gift is elke handeling die ertoe strekt dat degene die de handeling verricht (de schenker), ten koste van zijn eigen vermogen een ander (de begiftigde) verrijkt. De gift is juridisch pas compleet als de begiftigde de gift heeft ontvangen, of daarop aanspraak kan maken.

In de jurisprudentie is vervolgens uitgekristalliseerd dat naast de vereisten van verrijking, verarming en vrijgevigheid, de schenker de wil moet hebben om begunstigde te bevoordelen en zich daarvan bewust is.

De schenkbelasting kent diverse vrijstellingen. De hoogte van de vrijstelling is afhankelijk van de personen die de schenking ontvangen. Daarnaast zijn schenkingen aan ANBI’s of SBBI’s vrijgesteld van schenkbelasting.

Kwijtschelding van schenkbelasting bij een schenking aan een natuurlijk persoon kan door de Belastingdienst worden verleend in de volgende gevallen:

schenking voor kosten levensonderhoud

Schenking aan een begunstigde ten behoeve van zijn levensonderhoud. De begunstigde kan al dan niet op medische gronden niet in zijn eigen levensonderhoud voorzien.

schenking aan een begunstigde jonger dan 27 jaar voor een studie

De schenking ziet op de betaling van kosten van studie of opleiding voor enig beroep van de begunstigde die zonder die schenking niet in staat zou zijn die studie of opleiding te starten en te volgen.

De ontvanger van de schenking doet aangifte, niet de schenker.

Vennootschapsbelasting

De gevolgen van een donatie voor de vennootschapsbelasting leest u hierna.

Geldgever

De donatie behoort tot de zakelijke kosten als de geldgever dit uit zakelijke overwegingen doet. Dit is het geval als de donatie in overeenstemming is met, of in de lijn ligt van, de doelstelling van de geldgever zelf. De geldgever moet het rechtstreeks verband tussen de schenking en de bedrijfskosten aannemelijk maken.

Giften

Als de gift geen zakelijk karakter heeft, biedt artikel 16 Wet Vpb de mogelijkheid om een gift aan een ANBI of SBBI ten laste van de winst te brengen. De aftrek bedraagt ten hoogste 50% van de winst met een maximum van € 100.000.

Bij crowdfunding is de gift door de vennootschap vaak ingegeven door persoonlijke, charitatieve behoeften van de aandeelhouder. Op basis van goedkeurend beleid (Besluit van 31 oktober 2016, nr. BLKB2016/152) wordt een gift die voor de giftenaftrek in de vennootschapsbelasting in aanmerking komt, niet aangemerkt als een uitdeling aan de aandeelhouder. Deze goedkeuring geldt voor zover de gift het wettelijk maximum van € 100.000 niet overschrijdt. Als zowel giften zijn gedaan die zijn ingegeven door de persoonlijke charitatieve behoefte van de aandeelhouder als andere giften, mag voor de bepaling van het bedrag dat onder de goedkeuring valt, zoveel mogelijk van het wettelijke maximum aan de eerstbedoelde giften worden toegerekend. NB. Er zal geen sprake zijn van een uitdeling aan de aandeelhouder van de beperkt belastingplichtige voor de vennootschapsbelasting die een niet-zakelijke gift doet. De donatie vindt door de beperkte belastingplicht immers niet in de fiscale sfeer plaats, zodat geen bevoordeling van de aandeelhouder plaatsvindt.

Crowdfunder

Als de crowdfunder een onderneming in een besloten vennootschap of naamloze vennootschap drijft, dan is de ontvangen donatie integraal belast.

Bij beperkt belastingplichtigen – bijvoorbeeld stichtingen en verenigingen – hangt het af van de feiten en omstandigheden of een donatie belast is met vennootschapsbelasting. Sluist de crowdfunder de donaties door, zonder zelf projecten uit te voeren, dan zal hij voor deze activiteit geen onderneming drijven en blijft de donatie onbelast. De factoren arbeid, deelname economisch verkeer en winstoogmerk ontbreken.

Als de crowdfunder een onderneming drijft, wordt de vergoeding tot de winst gerekend. Denk aan het tegen een vergoeding organiseren van een inzamelingsactie. De donaties die verplicht worden doorgestoten naar een andere instelling, neemt hij als schuld op de balans op. Zij vormen geen winst en geen zakelijke kosten en ‘lopen’ dus niet via de winst- en verliesrekening.

De geldnemer

Echte giften (zonder tegenprestatie) worden bij beperkt belastingplichtigen niet als winst beschouwd. De geldgever mag dan geen belang hebben bij de bedrijfsuitoefening van de instelling en geen ander belang hebben dan de bevordering van het (algemeen nuttige) doel van belanghebbende. De donatie dient bijvoorbeeld ter versterking van het vermogen van de beperkt belastingplichtige. Een donatie aan een geheel belastingplichtige is in de regel belast met vennootschapsbelasting.

Variant 1: donatie zonder tegenprestatie

Bij de traditionele crowdfunding gaat het veelal om een donatie zonder tegenprestatie. De geldgever doneert geld aan een fonds zonder winstoogmerk, al dan niet een ANBI. Het fonds gebruikt het geld voor projecten of doelen die aansluiten bij de doelstelling van het fonds. Het is mogelijk dat het fonds bepaalt waar het geld naar toe gaat. Het is ook mogelijk dat de geldgever zelf een project of doel kiest uit de door het fonds samengestelde lijst.

Voorbeeld:

Bij een ramp wordt Giro555 geopend voor noodhulp. Geldgevers storten hun donaties op dit rekeningnummer, de hulporganisatie besteedt de donaties aan noodhulp.

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

De geldgever moet tegenover de Belastingdienst de zakelijkheid van de donatie aannemelijk maken. Als de ondernemer geld doneert aan Giro555 omdat hij anders door alle media-aandacht reputatieschade op zou lopen, is het denkbaar dat de donatie als zakelijke kosten beschouwd wordt.

Crowdfunder

Als hij de inzamelingsactie organiseert als ondernemer, dan behoort de vergoeding voor zijn inspanningen tot zijn omzet.

Geldnemer

De vergoeding ontvangt de geldnemer in het kader van de uitoefening van zijn onderneming en behoort tot zijn omzet.

Inkomstenbelasting: resultaat uit overige werkzaamheden

De kans is klein dat een geldgever, crowdfunder of geldnemer handelt in de sfeer van de bron ‘resultaat uit overige werkzaamheden’. Als dat wel het geval is, zijn de winstbepalingsregels hierop van overeenkomstige toepassing. Kwalificatie als resultaat uit overige werkzaamheden zal in de behandeling van de andere varianten van donaties niet aan de orde komen.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Bij traditionele crowdfunding is er geen sprake van een periodieke giften, maar uitsluitend van andere giften bij de geldgever.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren.

Crowdfunder

Het is niet voor te stellen dat een crowdfunder zijn werkzaamheden verricht in de privésfeer. In de uitzonderingssituatie dat de crowdfunder zijn werkzaamheden in de privésfeer verricht en op de peildatum de beschikking heeft over de donatie(s), behoren deze tot zijn box 3-vermogen. Er zal vrijwel altijd sprake zijn van een terugbetalings- of doorstortverplichting die daartegenover als schuld in box 3 wordt opgenomen.

Geldnemer

De ontvangen donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldnemer. Afhankelijk van de voorwaarden waaronder het geld is ontvangen, kan een verplichting die daartegenover staat als schuld in box 3 worden opgenomen.

Schenkbelasting

Geldgever en crowdfunder

Er zijn in beginsel geen fiscale gevolgen voor de schenkbelasting aan te wijzen bij een donatie zonder tegenprestatie.

Geldnemer

De ontvanger van de schenking is belastingplichtig voor de schenkbelasting en doet aangifte schenkbelasting. Als de geldnemer een ANBI is, is de schenking vrijgesteld van schenkbelasting. De ANBI hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen. Een SBBI zal wel telkens aangifte schenkbelasting moeten doen.

Als de verkrijging van een ANBI afkomstig is, dan is de donatie vrijgesteld van schenkbelasting. De geldnemer hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen.

Vennootschapsbelasting

Geldgever

De donatie behoort tot de zakelijke kosten van geldgever, als deze uit zakelijke overweging is gedaan. De donatie is aftrekbaar als gift in de vennootschapsbelasting, mits gedaan aan een ANBI of SBBI en het maximaal 50% van de winst, of € 100.000 bedraagt.

Crowdfunder

De donatie is integraal belast met vennootschapsbelasting als de crowdfunder een bv of nv drijft. Bij stichtingen en verenigingen moet worden getoetst of zij een onderneming drijven. Zo ja, dan behoort de donatie tot de omzet.

Geldnemer

Als de geldnemer geheel belastingplichtig is, dan behoort de donatie tot zijn omzet. Is de geldnemer beperkt belastingplichtig dan geldt:

komt de bate op in het niet-ondernemingsgedeelte in de onbelaste sfeer? Dan is de bate onbelast.
Als de bate opkomt in het ondernemingsgedeelte, dan kan de bate onder voorwaarden toch buiten de ondernemingssfeer blijven. De geldgever mag dan geen belang hebben bij de bedrijfsuitoefening van de instelling en geen ander belang hebben dan de bevordering van het (algemeen nuttige) doel van belanghebbende. De donatie dient bijvoorbeeld ter versterking van het vermogen van de beperkt belastingplichtige (BNB 1999/208; manege-arrest).

Variant 2: donatie met tegenprestatie

Bij deze variant gaat het ook om traditionele crowdfunding, maar met een tegenprestatie voor de donatie. De geldgever doneert geld aan een fonds zonder winstoogmerk, al dan niet een ANBI. Het fonds stort het geld door naar bepaalde projecten of doelen, die aansluiten bij de doelstelling van het fonds. Het fonds kan bepalen waar het geld naartoe gaat, maar de geldgever kan zelf ook een project of doel uit de door het fonds samengestelde lijst kiezen. De geldgever ontvangt een tegenprestatie voor zijn donatie.

Voorbeeld:

Geldgever doneert aan een steunfonds van een plaatselijk theater. In de eerste situatie mag hij in ruil voor zijn donatie deelnemen aan een meet-and-greet met een artiest. In de tweede situatie ontvangt hij een theaterjaarkaart voor zijn donatie. In de eerste situatie is in de regel sprake van een bijkomstige tegenprestatie (tegenprestatie van geringe waarde). In de tweede situatie is de tegenprestatie meer dan bijkomstig.

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

Als de ondernemer in zijn hoedanigheid als ondernemer handelt, dan is het gehele gedoneerde bedrag zakelijk. Het bedrag wordt beschouwd als de prijs van de tegenprestatie, die geldgever voor zijn donatie ontvangt.

Wellicht is in het bedrag ook een donatie begrepen. De inspecteur moet aannemelijk maken dat het betaalde bedrag niet alleen op de tegenprestatie ziet maar deels een donatie is, oftewel een bevoordeling uit vrijgevigheid. Daarbij moet de vraag worden beantwoord of de tegenprestatie meer dan bijkomstig is.

Als de tegenprestatie aan te merken is als bijkomstig, dan is het gehele betaalde bedrag een donatie. Vervolgens zal beoordeeld moeten worden of deze een zakelijk verband heeft met de onderneming. Zo ja, dan is de donatie een zakelijke last. Zo nee, dan is de donatie wellicht aftrekbaar via de giftenregeling.

Als de tegenprestatie meer dan bijkomstig is, dan zal het betaalde bedrag gesplitst moeten worden in een bedrag van de donatie en een vergoeding voor de tegenprestatie. De inspecteur moet dit aannemelijk maken.

In het voorbeeld van de donatie aan de steunstichting van het theater met ontvangst van een theaterjaarkaart, is het verdedigbaar te stellen dat het bedrag voor de theaterjaarkaart geen donatie is. De vraag is dan of deze tegenprestatie enig verband houdt met de onderneming. Zo ja, dan zijn de uitgaven mogelijk gemengde kosten, omdat de uitgave voor een theaterjaarkaart zowel een zakelijk als een privé-element bevat. Zo nee, dan vindt deze uitgave geheel in de privésfeer plaats.

Crowdfunder

Als de crowdfunder een ondernemer is, dan behoort de vergoeding voor zijn diensten tot zijn omzet.

Geldnemer

De vergoeding ontvangt de geldnemer in het kader van de uitoefening van zijn onderneming en behoort tot zijn omzet. In het concrete voorbeeld van de steunstichting van het plaatselijk theater die een tegenprestatie voor de donatie geeft, is splitsing van het ontvangen bedrag niet relevant: zowel de donatie als het ontvangen bedrag voor de tegenprestatie, de meet-and-greet of de theaterjaarkaart, behoren tot de omzet.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Bij traditionele crowdfunding is geen sprake van een periodieke giften, maar uitsluitend van andere giften bij de geldgever. Het bedrag van de donatie dat ziet op de tegenprestatie die meer dan bijkomstig is, kan niet als gift in aftrek worden gebracht.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren. Vanaf het moment dat een onvoorwaardelijk recht bestaat op een tegenprestatie, behoort dit recht voor de waarde in het economisch verkeer tot de bezittingen in box 3.

Crowdfunder

Als de crowdfunder een onvoorwaardelijke plicht heeft tot het verlenen van een tegenprestatie, vormt deze een schuld in box 3.

Geldnemer

De ontvangen donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldnemer. Afhankelijk van de voorwaarden waaronder het geld is ontvangen, kan de daartegenover staande verplichting als schuld in box 3 worden opgenomen.

Als de geldnemer een onvoorwaardelijke plicht heeft tot het verlenen van een tegenprestatie, vormt deze een schuld in box 3.

Schenkbelasting

Geldgever en crowdfunder

Er zijn in beginsel geen fiscale gevolgen voor de schenkbelasting aan te wijzen bij een donatie met tegenprestatie.

Geldnemer

Als de verkrijging van een ANBI afkomstig is, dan is de donatie vrijgesteld van schenkbelasting. De geldnemer hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen.

Vennootschapsbelasting

Tegenprestatie van bijkomstige aard

De tegenprestatie van bijkomstige aard (met een geringe waarde) kan fiscaal genegeerd worden. De fiscale gevolgen zijn gelijk aan de gevolgen van een donatie zonder tegenprestatie. Zie hiervoor paragraaf vennootschapsbelasting bij variant 1: donatie zonder tegenprestatie.

Tegenprestatie niet van bijkomstige aard

De betaling voor een tegenprestatie die niet van bijkomstige aard is, is belast bij geldnemer. De geldnemer rekent deze vergoeding tot zijn winst. Als hij stelt dat er (ook) sprake is van een donatie, ligt de bewijslast daarvoor bij hem. Bovendien moet hierbij vastgesteld worden wie de tegenprestatie levert: de crowdfunder, de geldnemer, of beiden.

Bij beperkt belastingplichtigen moet de extra vraag gesteld worden of de betaling en ontvangst een rechtstreeks verband heeft met de ondernemingsactiviteiten (belaste activiteiten), of met de niet-ondernemingsactiviteiten (onbelaste activiteiten).

ANBI-status en tegenprestatie

Een van de voorwaarden voor het verkrijgen en behouden van de ANBI-status is, dat de beheerkosten van de ANBI in een redelijke verhouding staan tot de bestedingen. Wat ‘redelijk’ is, is (onder andere) afhankelijk van de aard van de ANBI. Het geven van een tegenprestatie voor een donatie kan leiden tot een disbalans tussen de beheerskosten en de bestedingen, waardoor de instelling niet meer aan de ANBI-voorwaarden voldoet. In dat geval kan de instelling niet (langer) als ANBI kwalificeren.

Variant 3: Zuivere loketfunctie

In deze variant fungeert de instelling die de donatie ontvangt als doorgeefluik, of vervult een kasfunctie door (bancaire) dienstverlening voor de donateurs en de bij belanghebbende aangesloten instellingen. De loketinstelling houdt hierbij (meestal) een bedrag aan commissie in bij de doorbetaling. Of brengt een bijdrage in rekening bij de geldgever of de geldnemer.

Voorbeeld:

De crowdfunder ontvangt donaties en stort deze door onder inhouding van administratiekosten.

Geen ANBI-status crowdfunder met loketfunctie

De instelling die alleen maar een bancaire functie vervult, kan de ANBI-status niet ontlenen aan het feit dat de gelden aan ANBI’s ten goede komen. Een instelling kan als ANBI worden aangemerkt als zij (nagenoeg) uitsluitend het algemeen nut beoogt. Dit betekent onder meer, dat het doel en de feitelijke werkzaamheden van de instelling (nagenoeg) uitsluitend het algemeen belang moeten dienen.

Een loketinstelling waarvan het (feitelijke) doel is om in opdracht geld door te betalen aan derde begunstigden, wordt niet als ANBI aangemerkt. De loketinstelling fungeert in feite slechts als een bank. De Hoge Raad (BNB 2016/146) heeft bevestigd dat een loketinstelling niet rechtstreeks, hooguit indirect, het algemeen belang dient. Op voorhand kan niet worden vastgesteld welke instellingen zich aansluiten bij de loketinstelling en in hoeverre zij het algemeen belang beogen. Het particuliere belang staat voorop, zodat de loketinstelling geen recht heeft op de ANBI-status.

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

De geldgever handelt in het kader van zijn onderneming. De donatie, waaronder de in rekening gebrachte administratiekosten, zijn zakelijke uitgaven.

Crowdfunder

Het verschil tussen de van de geldgever ontvangen donatie en het bedrag dat doorbetaald wordt aan de geldnemer, behoort tot de winst.

Geldnemer

De donaties behoren tot de winst, eventueel betaalde bedragen aan de loketinstelling behoren tot de zakelijke uitgaven.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Geldgever

Voor een antwoord op de vraag of recht bestaat op giftenaftrek bij de geldgever, is van belang wie de uiteindelijk begunstigde (geldnemer) van de donatie is. Er wordt fiscaal door de loketinstelling heen gekeken, alsof de geldgever direct aan de geldnemer doneert. Het volledige bedrag dat hij aan de loketinstelling betaalt, is bij de geldgever aftrekbaar, ook het deel dat bij de loketinstelling achterblijft als kostenvergoeding. Daarnaast is van belang of sprake is van een eenmalige of periodieke gift, en moet aan de overige voorwaarden voor aftrek worden voldaan.

Crowdfunder en geldnemer

Er zijn voor de crowdfunder en geldnemer geen fiscale gevolgen voor de giftenaftrek.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren.

Crowdfunder

Geldnemer

Schenkbelasting

Geldgever en crowdfunder

Er zijn in beginsel geen fiscale gevolgen voor de schenkbelasting aan te wijzen bij een donatie aan een zuivere loketinstelling.

Geldnemer

Als de verkrijging van een ANBI afkomstig is, dan is de donatie vrijgesteld van schenkbelasting. De geldnemer hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen.

Vennootschapsbelasting

Geldgever

De donatie is aftrekbaar als zakelijke kosten als deze zich voordoet binnen belaste sfeer van de vennootschapsbelasting, of (beperkt) aftrekbaar als gift.

Aftrekbaar als gift

Nu aan de betaling aan de crowdfunder een opdracht verbonden is, is deze door te betalen aan de uiteindelijke gerechtigde (geldnemer). Op dat moment geldt dat de laatstgenoemde de ANBI-status moet hebben, wil de gift aftrekbaar zijn voor de vennootschapsbelasting. Het volledige bedrag dat aan de loketinstelling wordt betaald, is bij de geldgever aftrekbaar. Dus ook het deel dat bij de loketinstelling achterblijft als kostenvergoeding.

Crowdfunder, loketfunctie

De donatie is integraal belast met vennootschapsbelasting als de crowdfunder een bv of nv drijft. Bij stichtingen en verenigingen (beperkt belastingplichtigen) moet u toetsen of zij een onderneming drijven. Zo ja, dan behoort de donatie tot de omzet. Als de crowdfunder beperkt belastingplichtig is, moet u beoordelen of zijn activiteiten kwalificeren als ondernemingsactiviteiten. De doorgeefluikactiviteit is waarschijnlijk geen ondernemingsactiviteit. Dit is anders als deze activiteit onlosmakelijk verbonden is met een ondernemingsactiviteit en daarom zelfstandigheid mist. Dan volgt de doorgeefluikactiviteit de kwalificatie voor de vennootschapsbelasting van de activiteiten, waarmee zij onlosmakelijk is verbonden.

Geldnemer

Als de geldnemer geheel belastingplichtig is, dan behoort de donatie tot zijn omzet. Is de geldnemer beperkt belastingplichtig dan geldt:

Komt de bate op in het niet-ondernemingsgedeelte in de onbelaste sfeer? Dan is de bate onbelast.
Als de bate opkomt in het ondernemingsgedeelte, dan kan de bate onder voorwaarden toch buiten de ondernemingssfeer blijven. De geldgever mag dan geen belang hebben bij de bedrijfsuitoefening van de instelling, en geen ander belang hebben dan de bevordering van het (algemeen nuttige) doel van belanghebbende. De donatie dient bijvoorbeeld ter versterking van het vermogen van de beperkt belastingplichtige (BNB 1999/208; manege-arrest[SSvV7] [EEM8] ).

Variant 4: Loketinstelling TWAN

In deze variant fungeert de loketinstelling als doorgeefluik en tegelijkertijd voegt de instelling waarde hierbij toe aan het algemeen nut.

Voorbeeld:

Een crowdfundingplatform in de culturele sector stort het gedoneerde geld gedeeltelijk door naar het door de geldgever aangewezen fonds. Het andere deel gebruikt de instelling voor zijn eigen activiteiten volgens de eigen ANBI-doelstelling, bijvoorbeeld het stimuleren van cultuur in een bepaald geografisch gebied.

ANBI-status Loketinstelling TWAN

De instelling die alleen maar een loketfunctie vervult, is geen ANBI. Een loketinstelling TWAN kan substantiële activiteiten verrichten die de kwalitatieve en kwantitatieve toets voor het verkrijgen van de ANBI-status doorstaan. Het is daarbij essentieel om te bepalen wanneer de grens van pure loketfunctie wordt overschreden. Richtlijn hierbij is dat de toegevoegde waarde rechtstreeks op het algemeen nut moet zijn gericht. Hiervan is bijvoorbeeld geen sprake als de activiteiten rechtstreeks en/of primair gericht zijn op de geldgever, gericht zijn op advisering op het gebied van financiering(svormen), of de focus hebben op het ondernemerschap van de geldnemers.

Naarmate de activiteiten van de instelling, naast het dienen als doorgeefluik, meer zelfstandigheid en substance vertonen, komen de activiteiten het algemeen nut meer ten goede en komt de kwalificatie als loketinstelling TWAN in beeld.

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

Als een IB-ondernemer een betaling verricht op zakelijke gronden, dan is het niet relevant of de ontvanger een ANBI is. Als de betaling deels zakelijk is, dan is slechts de zakelijke betaling aftrekbaar. Het andere deel wordt uit privé-overwegingen betaald en komt misschien in aanmerking voor de giftenaftrek.

Crowdfunder

Het verschil tussen de van de geldgever ontvangen donatie en het bedrag dat doorbetaald wordt aan de geldnemer behoort tot de winst.

Geldnemer

Als de geldnemer een bedrag ontvangt van de crowdfunder voor binnen zijn onderneming ontwikkelde activiteiten, behoort dit tot zijn omzet.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Geldgever

Bij een donatie aan een loketinstelling TWAN zijn er 2 uiteindelijke begunstigden: de loketinstelling TWAN zelf en de geldnemer die een donatie ontvangt via de loketinstelling TWAN. De donatie moet gesplitst worden in het bedrag dat naar de uiteindelijke begunstigde (geldnemer) wordt doorgestort en in het bedrag dat ten goede komt aan de activiteiten van de loketinstelling TWAN. Voor het eerstgenoemde bedrag zie de fiscale gevolgen van variant 1 van de donaties (donatie zonder tegenprestatie). De aftrek voor het deel dat ten goede komt aan de loketinstelling TWAN is alleen mogelijk als de loketinstelling TWAN de ANBI-status heeft.

Crowdfunder en geldnemer

Er zijn voor de crowdfunder en geldnemer geen fiscale gevolgen voor de giftenaftrek.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren.

Crowdfunder

Het is niet voor te stellen dat een crowdfunder zijn werkzaamheden verricht in de privésfeer. In de uitzonderingssituatie dat de crowdfunder zijn werkzaamheden in de privésfeer verricht en op de peildatum de beschikking heeft over de donatie(s), behoren deze tot zijn box 3-vermogen. Er zal vrijwel altijd sprake zijn van een terugbetalings- of doorstortverplichting, die daartegenover als schuld in box 3 wordt opgenomen.

Geldnemer

De ontvangen donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldnemer.

Schenkbelasting

Geldgever en crowdfunder

Er zijn in beginsel geen fiscale gevolgen voor de schenkbelasting aan te wijzen bij een donatie aan een zuivere loketinstelling.

Geldnemer

Als de verkrijging van een ANBI afkomstig is, dan is de donatie vrijgesteld van schenkbelasting. De geldnemer hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen.

Vennootschapsbelasting

Geldgever

De donatie is aftrekbaar als zakelijke kosten als deze zich voordoet binnen belaste sfeer van de vennootschapsbelasting of (beperkt) aftrekbaar als gift.

Voorwaarde aftrek als gift:

Nu aan de betaling – aan de crowdfunder – een opdracht verbonden is om deze door te betalen aan de uiteindelijke gerechtigde (geldnemer), geldt dat deze de ANBI-status moet hebben. Het volledige bedrag dat aan de loketinstelling wordt betaald, is bij de geldgever aftrekbaar. Ook het deel dat bij de loketinstelling achterblijft als kostenvergoeding dan wel – ingeval de crowdfunder ANBI is – als vergoeding voor haar TWAN-activiteiten, kan de geldgever aftrekken.

Crowdfunder

Als de crowdfunder beperkt belastingplichtig is, dan moet beoordeeld worden of zijn TWAN-activiteiten kwalificeren als ondernemingsactiviteiten. De doorgeefluikactiviteit is waarschijnlijk geen ondernemingsactiviteit (zie de toelichting bij variant 3). Dit is anders als deze activiteit onlosmakelijk verbonden is met een ondernemingsactiviteit en daarom zelfstandigheid mist.

Dan volgt de doorgeefluikactiviteit de kwalificatie voor de vennootschapsbelasting van de activiteiten waarmee zij onlosmakelijk is verbonden.

Ontvangt de loketinstelling TWAN donaties bestemd voor haar eigen activiteiten, dan geldt het volgende:

Als de loketinstelling TWAN geheel belastingplichtig is, dan behoort de donatie tot zijn omzet.
Als de loketinstelling TWAN beperkt belastingplichtig is, zijn de volgende 2 situaties denkbaar:

Komt de bate op in het niet-ondernemingsgedeelte in de onbelaste sfeer? Dan is de bate onbelast.
Als de bate opkomt in het ondernemingsgedeelte, dan kan de bate onder voorwaarden toch buiten de ondernemingssfeer blijven. De geldgever mag dan geen belang hebben bij de bedrijfsuitoefening van de instelling en geen ander belang hebben dan de bevordering van het (algemeen nuttige) doel van belanghebbende. De donatie dient bijvoorbeeld ter versterking van het vermogen van de beperkt belastingplichtige (BNB 1999/208; manege-arrest).

Geldnemer

Ten aanzien van de geldnemer (uiteindelijke gerechtigde van de donatie doorbetaald door de loketinstelling TWAN), geldt hetzelfde als in de alinea hiervoor beschreven over een donatie bestemd voor de eigen activiteiten van de loketinstelling TWAN. Maak dus een onderscheid tussen het opkomen van de donatie in de belaste of onbelaste sfeer van de geldnemer.

Variant 5, donaties aan anderen dan een fonds

In deze variant wordt rechtstreeks, zonder gebruikmaking van een fonds, geld aan het doel overgemaakt. Afhankelijk van het project/doel kan een tegenprestatie tegenover de betaling staan.

Voorbeeld:

Een conservatoriumstudent werft gelden om een zeer kostbaar instrument te kopen. Een eventuele tegenprestatie is zijn cd. Een ander voorbeeld is de sporter die via crowdfunding zijn uitzending naar de Olympische Spelen probeert te financieren. Of een museum dat via crowdfunding de restauratie van zijn gebouw wilt realiseren.

Inkomstenbelasting: winst uit onderneming

Geldgever

In welke hoedanigheid doneert de ondernemer? Uiteraard zult u steeds de zakelijkheid van de betaling moeten toetsen. Welk belang heeft de IB-ondernemer erbij om betalingen te doen aan de conservatoriumstudent, of de sporter? In verband met zijn onderneming of uit privé-overwegingen? Het zakelijke verband kan worden gevonden door te toetsen aan de criteria finaliteit, causaliteit en milieu.

Als de ondernemer de donatie verricht op zakelijke gronden, dan zijn dit zakelijke uitgaven (kosten).

In het voorbeeld van de student, is de cd een tegenprestatie van bijkomstige aard. Als de donatie meer dan bijkomstig is, dan zult u het betaalde bedrag moeten splitsen in een bedrag van de donatie en een vergoeding voor de tegenprestatie. De bewijslast voor het stellen hiervan ligt bij de inspecteur.

Geldnemer

Als de geldnemer een onderneming heeft, behoren de donaties tot zijn winst. Als de conservatoriumstudent een reeds bekende artiest en ondernemer is die een verzamel-cd met zijn meest bekende nummers verkoopt, dan zal hij de ontvangen betaling tot zijn omzet moeten rekenen. Zo ook de sporter die zijn activiteiten in de vorm van een onderneming verricht: zijn sportactiviteiten vormen zijn ondernemingsactiviteiten. De donaties hebben een zakelijk verband met zijn onderneming. Zij worden bovendien verricht om hem in staat te stellen zijn professionele sportbeoefening te continueren en via de Olympische Spelen eventueel naar een hoger niveau te tillen.

Als de geldnemer geen onderneming drijft, toetst u aan de broncriteria. De geldnemer werft geld voor een bepaald doel, project of droom. Hoogstwaarschijnlijk is er geen bron van inkomen: er is geen voordeel beoogd of te verwachten. De geldnemer wil fondsen werven tot het bedrag van zijn beoogde uitgaven. In de situatie dat de geldnemer toch substantieel meer donaties ontvangt dan voor het project of doel nodig is, zult u aan de hand van de feiten moeten beoordelen of sprake is van een bron van inkomen.

Inkomstenbelasting: giftenaftrek

Geldgever

Er moet onderscheid gemaakt worden tussen donatie aan een ANBI en donatie aan een particulier of onderneming. Alleen een donatie aan een ANBI kunt u als gift in aftrek brengen.

Geldnemer

Er zijn voor geldnemer geen fiscale gevolgen voor de giftenaftrek.

Inkomstenbelasting: box 3

Geldgever

De donatie behoort tot het box 3-vermogen van de geldgever, zolang de geldgever de beschikkingsmacht over de donatie niet definitief heeft verloren.

Geldnemer

Schenkbelasting

Geldgever en crowdfunder

Er zijn in beginsel geen fiscale gevolgen voor de schenkbelasting aan te wijzen bij een donatie aan een zuivere loketinstelling.

Geldnemer

Als de verkrijging van een ANBI afkomstig is, dan is de donatie vrijgesteld van schenkbelasting. De geldnemer hoeft hiervan geen aangifte schenkbelasting te doen.

Vennootschapsbelasting

Geldgever

De donatie is alleen aftrekbaar als zakelijke kosten, of (beperkt) aftrekbaar als gift, als de (uiteindelijk) door de geldgever aangewezen gerechtigde de ANBI-status heeft. Dat is niet het geval.

Crowdfunder

De donatie is integraal belast met vennootschapsbelasting als de crowdfunder een bv of nv drijft. Bij stichtingen en verenigingen moet u toetsen of zij een onderneming drijven. Zo ja, dan behoort de donatie tot de omzet.

Geldnemer

Als de geldnemer geheel belastingplichtig is, dan behoort de donatie tot zijn omzet.

Als de geldnemer beperkt belastingplichtig is:

Komt de bate op in het niet-ondernemingsgedeelte in de onbelaste sfeer? Dan is de bate onbelast.
Als de bate opkomt in het ondernemingsgedeelte, dan kan de bate onder voorwaarden toch buiten de ondernemingssfeer blijven. De geldgever mag dan geen belang hebben bij de bedrijfsuitoefening van de instelling, en geen ander belang hebben dan de bevordering van het (algemeen nuttige) doel van belanghebbende. De donatie dient bijvoorbeeld ter versterking van het vermogen van de beperkt belastingplichtige (BNB 1999/208; manege-arrest).

Zoekt u een specialist? Bekijk de pagina boekhouder Gorinchem.

Handreiking Crowdfunding

Reactie verzenden Reactie annuleren

NEEM CONTACT OP

Fiduro voor particulieren

Fiduro voor ondernemers

Extra expertise Fiduro