Integriteit is een belangrijk onderwerp voor de fiscaal dienstverlener (fd’er). Dit kwam naar voren tijdens de Intermediairdagen 2017. De redactie is daarom begin mei 2018 gestart met de serie ‘De fiscaal dienstverlener en integriteit’. Hieronder treft u het 3e artikel aan in deze reeks.
Inleiding
De financiële sector is het strijdtoneel waar overheid, georganiseerde misdaad en internationaal terrorisme qua belangen lijnrecht tegenover elkaar staan. Op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft) speelt op dat toneel ook de fd’er een belangrijke rol. Naast het verrichten van initieel cliëntenonderzoek heeft hij ook oog voor verdachte transacties, analyseert deze en meldt ze daarna aan bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland). Zo krijgt de overheid steeds meer grip op (internationale) criminele netwerken.
Hieronder treft u een praktijkvoorbeeld aan van een collega-vakgenoot die te maken krijgt met een klant die een nieuw te bouwen villa deels financiert met een substantieel geldbedrag van onduidelijke herkomst. U leest hoe de fd’er (formeel) dient om te gaan met de vermeende ongebruikelijke overeenkomst van geldlening.
De casus
Ondernemer X koopt in 2016 een perceel grond in zijn geboortedorp en wil daarop in eigen beheer een villa gaan bouwen. De totale stichtingskosten bedragen € 850.000. Bij zijn bank heeft hij op zakelijke basis een hypothecaire lening bedongen van € 500.000. Het resterende bedrag van € 350.000 leent hij contant van een jeugdvriend uit Singapore. De onderhandse geldleningsakte is voorzien van een datum. Ook vermeldt deze akte het leenbedrag én de handtekening van zowel de geldgever als de geldnemer. Rentetermijnen en aflossingsverplichtingen ontbreken echter. Dat geldt ook voor het onderpand.
Bij het opmaken van de jaarstukken treft de fd’er voornoemde onderhandse akte aan in de bedrijfsadministratie van zijn klant X. Hij constateert dat rentetermijnen, aflossingsverplichting én onderpand feitelijk ontbreken en meent de lening daarom fiscaalrechtelijk als onzakelijk te kunnen kwalificeren.
Wat moet hij nu doen? Hij heeft meerdere opties:
- Hij doet alsof hij niets gezien heeft en dient aan de hand van de jaarstukken de belastingaangiften in.
- Hij licht X in en vraagt hem hoe het nu verder moet.
- Hij licht X in, vraagt hem om een reactie op zijn bevindingen en stemt daar zijn vervolgacties op af.
- Hij deelt zijn bevindingen telefonisch met de relatiebeheerder van de Belastingdienst.
- Hij meldt de ongebruikelijke transactie bij FIU-Nederland.
Melding ongebruikelijke transactie bij Belastingdienst
Moet de fd’er de ongebruikelijke onderhandse overeenkomst van geldlening van X aan de Belastingdienst melden? In principe hoeft hij dat niet te doen, want hij is daartoe niet wettelijk verplicht. Maar, hij is wél (mede)verantwoordelijk voor het indienen van juiste en volledige belastingaangiften. Daarom is het gewenst dat hij nader onderzoek verricht naar de werkelijke herkomst van het geld. Een fiscaal onzakelijke geldlening kan bijvoorbeeld duiden op omzetverzwijging of op witwassen.
Melding ongebruikelijke transactie bij FIU-Nederland
Voor de fd’er is het belangrijk om te weten dat een vermoeden van belastingfraude sinds 1 augustus 2008 tot een meldingsplicht onder de Wwft leidt. Van zo’n vermoeden is in dit geval sprake omdat genoemde onderhandse akte van geldlening fiscaal niet kwalificeert als zakelijke geldlening. Rentetermijnen, aflossingsverplichting én onderpand ontbreken namelijk. De fd’er is daarom wettelijk verplicht om de ongebruikelijke overeenkomst van geldlening te melden aan FIU-Nederland.
Ook fd’ers moeten zich aan de Wwft houden, al ontdekken velen van hen het bestaan van deze wet pas wanneer zij bezoek krijgen van toezichthouder Bureau Financieel Toezicht (BFT). Dit kan tot onaangename financiële verrassingen leiden, want BFT kan aanzienlijke boetes opleggen als de fd’er niet voldoet aan de in de Wwft opgenomen formele verplichtingen.
Tot slot
Als de Belastingdienst tijdens een boekenonderzoek bij X constateert dat uit het klantdossier van de fd’er niet blijkt dat deze de ongebruikelijke transactie heeft gemeld bij FIU-Nederland dan zal de controlerend ambtenaar ervan uitgaan dat dit niet is gebeurd. Het gevolg hiervan is dat de Belastingdienst alsnog een melding bij FIU-Nederland zal doen.
Meer informatie
Nadere uitleg over de Wwft vindt u in de Algemene leidraad Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) en Sanctiewet (SW).